نگاهی به حکومتهای چند صد سال اخیر ایران

شما به حکومتهایى که در طول این چند صد سال در ایران بوده‏اند، از حکومت منحوس و وابسته و فاسد پهلوى تا حکومت ضعیفِ وابسته بى‏عرضه بى‏لیاقت قاجارى تا حکومتهاى قبل از قاجار که بعضى نام و نشان و عنوان فاتح هم دارند، نگاه کنید، ببینید در کدامیک از این حکومتها، آحاد ملت ایران نسبت به اولیاى حکومت، احساس علقه و رابطه مى‏کردند. خواهید دید که در هیچ‏کدام چنین وضعى وجود نداشته است. مردم جدا بودند، آن‏ها هم جدا بودند. آن‏ها سیاست خارجى را تنظیم مى‏کردند و مردم هم خبر و علاقه¬اى به آن نداشتند.

کارها برطبق مصالح مردم هم نبود، حتّى کارهایى که به وسیله حکومتها به‏عنوان خدمت در این کشور انجام مى‏شد، غالباً- مگر در موارد خیلى معدودى- به نفع و صلاح بیگانگان و یا همان اولیاى حکومت فاسد بود. همین راه‏آهن سرتاسرى که در زمان رضا خان کشیده شد، تحقیقاتِ هم بیگانگان و هم خودى‏ها نشان مى‏دهد که مسیر این راه‏آهن، صرفاً به مصلحت انگلیسى‏ها و بر ضد مصلحت ملت ایران انتخاب شد. از این قبیل کارها زیاد بود. آنچه مطرح نبود، میل و اراده و مصلحت و عواطف و علایق مردم بود. در حقیقت آنچه مطرح و ملاک بود، منفعت بیگانگان یا سردمداران فاسد قدرت‏مدار بود. لذا مردم هم نسبت به آن‏ها رابطه و محبتى نداشتند و هرکدام از این سلاطین یا سلسله‏هاى سابق که از بین رفتند، رفتن آن‏ها با خوشحالى مردم مواجه شد.(9)

همه پرسی بی سابقه برای انتخاب شیوه حکومت

در هیچ انقلابى در دوران انقلابها- که نیمه اول قرن بیستم، دوران انقلاب‏هاى گوناگون است؛ در شرق و غرب دنیا انقلاب‏هاى مختلفى با شکلهاى مختلف به وجود آمد- سابقه ندارد که دو ماه بعد از پیروزى انقلاب، یک رفراندوم‏ عمومى براى انتخاب شیوه حکومت و نظام حکومتى انجام بگیرد، اما به همت امام قدس سره در ایران این اتفاق افتاد.(10)

وقتى در کشورى انقلاب مى‏شد- یا انقلاب حقیقى یا کودتایى به اسم انقلاب- مدتها از دولت و تشکیلات دولتى و نظم دولتى خبرى نبود. یک گروه به نام مسوولان انقلاب، زمام کشور را در دست مى‏گرفتند و طبق میل و تشخیص خودشان– هرطور بود- عمل مى‏کردند. در انقلاب اسلامى، امام قدس سره اجازه نداد این‏طور بشود؛ حتّى از قبل از پیروزى انقلاب دولت تعیین کرد تا نظم وجود داشته باشد. بااینکه آن وقت شوراى انقلاب هم بود، اما امام قدس سرهخواست با شکل قانونى و منطقى، کشور اداره‏ شود. اصل تشخیص اینکه چه نظامى در کشور بر سر کار بیاید، این را امام قدس سرهبه عهده رفراندم و آرای عمومى گذاشت. این هم در دنیا سابقه نداشت. در هیچ انقلابى در دنیا، ما نشنیدیم و ندیدیم که انتخاب نوع نظام را- آن هم در همان اوایل انقلاب- به عهده مردم بگذارند. هنوز از پیروزى انقلاب دو ماه نگذشته بود که امام همه‏پرسى درباره نظام اسلامى را اعلان کرد که مردم به نظام جمهورى اسلامى رأى دادند. (11)



مردم در رفراندوم جمهوری اسلامی، می دانستند چه می خواهند


کسانى که خودشان اسلام را نه مى‏شناختند و نه تهِ دلشان چنان اسلامى را مى‏خواستند؛ حداقلش این بود که جرأت نمى‏کردند به رژیمهاى طاغوتى غربى پشت کنند یا بى‏اعتنایى کنند، امروز مى‏نشینند و این طرف آن طرف مى‏گویند که مردم در رفراندوم‏ جمهورى اسلامى نمى‏دانستند چه مى‏خواهند! چطور نمى‏دانستند چه مى‏خواهند؟! مردم اگر نمى‏دانستند، چگونه هشت سال جنگ تحمیلى را با فداکاریهاى خودشان پیش بردند؟! چیزى را که نمى‏دانند، چطور برایش فداکارى مى‏کنند؟! مردم خوب مى‏دانستند چه مى‏خواهند، امروز هم خوب مى‏دانند چه مى‏خواهند. (12)



پایه های جمهوری اسلامی؛ جمهور + اسلام

جمهورى اسلامى، از لحاظ معناى تحت‏اللفظى، بر دو پایه استوار است؛ یکى جمهور مردم، یعنى آحاد مردم و جمعیت کشور. این‏ها هستند که امر اداره کشور و تشکیلات دولتى و مدیریت کشور را تعیین مى‏کنند و دیگرى اسلامى، یعنى این حرکت مردم، بر پایه تفکر اسلام و شریعت اسلامى است.

این، یک امر طبیعى است. در کشورى که اکثریت قریب به تمام آن مسلمان هستند، آن هم مسلمان مؤمن و معتقد و عامل، که در طول زمان، ایمان عمیق خودشان را به اسلام ثابت کرده‏اند و نشان داده‏اند، در چنین کشورى، اگر حکومتى مردمى است، پس اسلامى هم است.

مردم اسلام را مى‏خواهند. این از روز اول گفته شد و در طول سالهاى متمادى نیز تجربه گردید. امروز هم واضحترین حقیقت در نظام ما این است که آحاد و توده مردم، از نظام حاکم بر کشور مى‏خواهند که مسلمان باشد و مسلمانى عمل کند و اسلام را در جامعه تحقق ببخشد. (13)



جمهوریتِ ما از اسلام گرفته شده

بنده به‏هیچ‏وجه موافق نیستم که یک عدّه بگویند اگر فلان طور نباشد، اسلام از بین خواهد رفت، یک عدّه هم بگویند اگر فلان طور نباشد، جمهوریت از بین خواهد رفت؛ نه آقا، این حرفها نیست. در این کشور و در این نظام، اسلام با جمهوریت همراه است، جمهوریتِ ما از اسلام گرفته شده و اسلامِ ما اجازه نمى‏دهد در این کشور مردم‏سالارى‏ نباشد. ما نخواستیم جمهوریت را از کسى یاد بگیریم؛ اسلام این را به ما تعلیم داد و املاء کرد. این ملت، متمسّک به اسلام و معتقد به جمهوریت است. در ذهن این ملت و در این نظام، خدا و مردم در طول هم قرار دارند و خداى متعال این توفیق را داده است که مردم این راه را طى کنند. (14)

نظریه‏ سیاسى اسلام؛ مردم‏سالارى‏ دینى

شما مى‏خواهید نظریه سیاسى اسلام و نظام جمهورى اسلامى- یعنى مردم‏سالارى‏ دینى- را به دنیا معرفى کنید. جمهورى، یعنى مردم‏سالارى‏؛ اسلامى، یعنى دینى. بعضى خیال مى‏کنند ما که عنوان مردم‏سالارى‏ دینى را مطرح کردیم، حرف تازه‏اى‏را به میدان آوردیم؛ نه. جمهورى اسلامى یعنى مردم‏سالارى دینى. حقیقت مردم‏سالارى دینى این است که یک نظام باید با هدایت الهى و اراده مردمى اداره شود و پیش برود. (15)



مردم‏سالارى‏ دینى یعنى همان جمهورى اسلامى

در مورد مردم، مهم‏ترین کارى که امام قدس سره کرد، این بود که مفهوم مردم‏سالارى‏ را از چیزى که طرّاحان دمکراسى غربى و عوامل آن‏ها در صحنه‏هاى عملى مى‏خواستند نشان دهند، به‏کلّى دور کرد. سعى آن‏ها این بود که این‏طور القاء کنند که مردم‏سالارى‏ با دین‏سالارى و دین‏دارى سازگار نیست. امام قدس سره این مفهوم باطل را زایل کرد و مردم‏سالارى‏ دینى یعنى همان جمهورى اسلامى را در دنیا مطرح نمود. او به زبان هم اکتفا نکرد، صرفاً استدلال فکرى هم نکرد؛ عملًا این را نشان داد. (16)



نظام اسلامى، یعنى همان مردم‏سالارى‏

توصیه مؤکّد من به مسئولان این است که نگذارند در سطوح مدیریّتى نظام، دشمنان با ایادى خود اختلال و اختلاف ایجاد کنند. دشمن این را مى‏خواهد و اصرار دارد که مدیران کشور را در جبهه‏هاى متفاوتى نشان دهد. آرزوى دشمن این است که قواى سه‏گانه به جان هم بیفتند؛ مجلس به جان قوّه قضائیّه، قوّه قضائیّه به جان دولت، دولت به جان قوّه قضائیه. مسئولان باید هشیار باشند و نگذارند؛ بدانند امروز کشور به چه چیزى نیاز دارد.

این کشور، کشور اسلام و مردم است. نظام اسلامى، یعنى همان مردم‏سالارى‏ دینى که بر این کشور حاکم است. هیچ احتیاجى نیست که امروز مردم کشورمان را به دنباله‏روى از نظام مردم‏سالارى‏ توصیه کنیم. ما بعد از قرنهاى متمادى که بر این کشور استبداد حاکم بود، به برکت اسلام و انقلاب اسلامى به مردم‏سالارى‏ رسیده‏ایم؛ آن هم مردم‏سالارىِ‏ با دین. (17)

دمکراسى یعنى مردم‏سالارى

امروز دشمنان در تبلیغات خود مى‏خواهند این‏طور وانمود کنند که ایران باید به سمت دمکراسى برود! انقلاب، ایران را از آزادترین نوع دمکراسى برخوردار کرد؛ امروز ایران کجا مى‏خواهد برود؟! دمکراسى یعنى مردم‏سالارى، یعنى حکمیّت و معیار بودن رأى مردم در شیوه سیاسى حکومت و اداره کشور. این کارى است که انقلاب به صورت معجزه در ایران انجام داد؛ کارى که اصلًا تصوّرش در تمام طول دوران دهها سال بعد از مشروطه تا انقلاب اسلامى وجود نداشت. البته در دوران نهضت ملى که انتخاباتِ آزاد وجود داشت، این کار عملى شد، ولى متأسفانه بر اثر اشتباهات مکرّر مسوولان وقت، این دوران بیش از حدود دو سال طول نکشید. به‏هرحال، منظور این است که غیر از آن دوران کوتاه، یک روز ملت ایران در این کشور براى انتخاب سرنوشت خود آزادى نداشت. (18)



راقى‏ترین نوع مردم‏سالارى؛ مردم‏سالارى دینی

در منطق اسلام، اداره امور مردم و جامعه، با هدایت انوار قرآنى و احکام الهى است. در قوانین آسمانى و الهى قرآن، براى مردم شأن و ارج معیّن شده است؛ مردم هستند که انتخاب مى‏کنند و سرنوشت اداره کشور را به دست مى‏گیرند. این مردم‏سالارى‏، راقى‏ترین نوع مردم‏سالارى‏اى است که امروز دنیا شاهد آن است، زیرا مردم‏سالارى‏ در چارچوب احکام و هدایت الهى است. انتخاب مردم است، اما انتخابى که با قوانین آسمانى و مبرّاى از هرگونه نقص و عیب، توانسته است جهت و راه صحیحى را دنبال کند.

در همه آنچه که در دنیا به نام دمکراسى و مردم‏سالارى شناخته مى‏شود، چارچوب وجود دارد. در دمکراسى‏هاى غربى، چارچوب عبارت است از منافع و خواست صاحبان ثروت و سرمایه‏دارانِ حاکم بر سرنوشت جامعه. تنها در آن چارچوب است که رأى مردم اعتبار پیدا مى‏کند و نافذ مى‏شود. اگر مردم چیزى را که برخلاف منافع سرمایه‏داران و صاحبان قدرت مالى و اقتصادى- و بر اثر آن، قدرت سیاسى– است، بخواهند، هیچ تضمینى وجود ندارد که این نظامها و رژیمهاى دمکراتیک، تسلیم خواست مردم شوند. یک چارچوب محکم و ناشکننده بر همه این خواستها و دمکراسى‏ها حاکم است. در کشورهاى سوسیالیستى سابق- که آن‏ها هم خودشان را کشورهاى دمکراتیک مى‏نامیدند- این چارچوب، حزبِ حاکم بود. در خارج از چارچوبِ تمایلات و سیاستها و انگیزه‏هاى حزبِ حاکم، رأى مردم هیچ توانایى و کاربُردى نداشت.

امتیاز نظام اسلامى در این است که این چارچوب، احکام مقدّس الهى و قوانین قرآنى و نور هدایت الهى است که بر دل و عمل و ذهن مردم پرتوافشانى و آن‏ها را هدایت مى‏کند. مسأله هدایت مردم یکى از مسائل بسیار مهمّى است که در نظامهاى سیاسى رایج دنیا به خصوص در نظامهاى غربى نادیده گرفته شده است. (19)



نکته اصلی در مردم‏سالارى دینی

در نظام اسلامى- یعنى مردم‏سالارى‏ دینى- مردم انتخاب مى‏کنند، تصمیم مى‏گیرند و سرنوشت اداره کشور را به وسیله منتخبان خودشان در اختیار دارند، اما این خواست و انتخاب و اراده در سایه هدایت الهى، هرگز به بیرون جاده صلاح و فلاح راه نمى‏برد و از صراط مستقیم خارج نمى‏شود. نکته اصلى در مردم‏سالارى‏ دینى این است. این هدیه انقلاب اسلامى به ملت ایران است. این تجربه جدید و جوانى است، اما تجربه قابل تأمّل و پیگیرى و قابل تقلیدى است براى همه کسانى که دلشان براى فضیلتها و جامعه پاک و پاکیزه انسانى مى‏تپد و از جرائم و رذائل اخلاقى و رواج زشتیهاى خُلقیّات بشرى رنج مى‏برند. (20)



مردم سالاری ما برخاسته از معنویت و دین است

ما مردم‏سالارى‏ را نه جدا و بیگانه از معنویت و دین، بلکه توانسته‏ایم کاملًا برخاسته از دین و معنویت در کشورمان مستقر کنیم. امروز کشورهایى که دولتها و بعضى از نمایندگان مجالسشان از دمکراسى و آزادى انتخابات دم مى‏زنند، دمکراسیشان بیگانه از معنویت بوده است. در نتیجه هرجا لازم شده و توانسته‏اند در همان دمکراسى‏ها تقلّب کنند، برخلاف رأى مردم تقلّب کرده‏اند. الآن رئیس‏جمهور آمریکا با کمتر از بیست و پنج درصد آرای مردم خودش، آن هم با حکم دادگاه، در آمریکا حکومت مى‏کند! دمکراسى‏اى که با معنویت همراه نباشد، همین است. بعد هم با ادّعاى دمکراسى، به دیکتاتورترین دیکتاتورهاى دنیا، دست دوستى و رفاقت و برادرخواندگى دادند!

ما تجربه نویى را آوردیم؛ ما دمکراسى را از دین گرفتیم، دمکراسى ما با معنویت و دین همراه است، لذا شد مردم‏سالارى‏ دینى، شد جمهورى اسلامى. مردم به این دستاورد مى‏بالند و از آن دفاع و به آن افتخار مى‏کنند. دشمن در تبلیغات خود مرتّب سعى مى‏کند این دستاورد را کوچک کند، به قول رایجِ بین کسبه، توى سر جنس بزند و آن را تحقیر نماید. امام صادق علیه الصّلاه و السّلام به شاگرد خود فرمود: چنانچه تو گوهر گرانبهایى در دست داشته باشى، همه دنیا اگر بگویند این سنگ است و تو بدانى که این گوهرِ گرانبها است، حرف همه دنیا را باور نمى‏کنى. اگر یک سنگ در دستت داشته باشى، همه دنیا بگویند این گوهرِ گرانبها است، بازهم به حرف آن‏ها گوش نمى‏کنى؛ مى‏بینى که سنگ است. وقتى گوهر گرانبهایى وجود دارد، اگر همه دنیا بگویند آنچه در دست دارى، بى‏ارزش است، مى‏بینى متاع باارزشى است. (21)



مقایسه مردم سالاری دینی و مردم سالاری غربی

در مکتب سیاسى امام قدس سره، هویت انسانى، هم ارزشمند و داراى کرامت است، هم قدرتمند و کارساز است. نتیجه ارزشمندى و کرامت داشتن این است که در اداره سرنوشت بشر و یک جامعه، آراء مردم باید نقش اساسى ایفا کند. لذا مردم‏سالارى‏ در مکتب سیاسى امام بزرگوار ما که از متن اسلام گرفته شده است، مردم‏سالارىِ‏ حقیقى است، مثل مردم‏سالارى‏ امریکایى و امثال آن، شعار و فریب واغواگرىِ ذهنهاى مردم نیست. مردم با رأى خود، با اراده خود، با خواست خود و با ایمان خود راه را انتخاب مى‏کنند، مسوولانِ خود را هم انتخاب مى‏کنند، لذا دو ماه از پیروزى انقلاب نگذشته بود که امام قدس سره اصل نظامِ برآمده از انقلاب را به رأى مردم گذاشت. شما این را مقایسه کنید با رفتارى که کودتاگران نظامى در دنیا مى‏کنند، رفتارى که حکومتهاى کمونیستى مى‏کردند و رفتارى که امروز آمریکا مى‏کند. دمکراسى حتّى در کشورهاى خودشان هم یک مردم‏سالارى حقیقى نیست؛ جلوه‏فروشى به وسیله تبلیغات رنگین و پولهاى بى‏حسابى است که در این راه خرج مى‏کنند،لذا آرای مردم گم است. در مکتب سیاسى امام قدس سره رأى مردم به معناى واقعى کلمه تأثیر مى‏گذارد و تعیین‏کننده است. این، کرامت و ارزشمندى رأى مردم است. (22)

جمهوری اسلامی و متهم شدن به ضد دمکراسی!

ایران اسلامى در حالى متهم به مخالفت با دموکراسى مى‏شود که از پنجاه روز پس از پیروزى انقلاب کبیر اسلامى تا 14 ماه پس از آن، دو همه‏پرسى‏ عمومى، که در یکى از آن‏ها مردم ایران، جمهورى اسلامى را به عنوان نظام سیاسى کشور برگزیدندو در دیگرى به قانون اساسى رأى دادند و سه انتخابات که در آن‏ها به ترتیب اعضاى مجلس خبرگان براى نوشتن قانون اساسى، رئیس‏جمهور و نمایندگان در مجلس شوراى اسلامى معین شدند، در آن برگزار شده و تا امروز همواره انتخابات آزاد، با شرکت پرشور مردم براى تعیین رئیس‏جمهور و نمایندگان مجلس، در موعد قانونى خود انجام گرفته است. (23)

فرازهایی از بیانات مقام معظم رهبری:

(9)12/ 07/ 1368

(10) 14/ 03/ 1389

(11) 14/ 03/ 1380

(12) 23/ 02/ 1379

(13) 10/ 01/ 1369

(14) 24/ 11/ 1382

(15) 20/ 08/ 1380

(16)14/ 03/ 1382

(17) 21/ 07/ 1382

(18)22/ 07/ 1382

(19)11/ 05/ 1380

(20)11/ 05/ 1380

(21) 24/ 11/ 1382

(22) 14/ 03/ 1383

(23)28/ 02/ 1372